Η Μαδρίτη μέσα από τα “Spanish Eyes”

Mια πόλη μέσα από τους καλλιτέχνες του δρόμου

Αν η παλέτα ενός ζωγράφου ήτανε πόλη, σίγουρα θα ήταν ισπανική. Με χρώματα και αρώματα που γαργαλούν όλες τις αισθήσεις , με μια αρχιτεκτονική υβριδική, με στοιχεία μπαρόκ, νεοκλασικά, βησιγοτθικά και αραβικά, όλα εκφράζοντας τις πολλαπλές επιρροές και καθιστώντας την Ισπανία ένα πολιτισμικό σταυροδρόμι. Δεν πρόκειται για ένα ασύνδετο χάος, αλλά για μια καλλιτεχνική πρωτοτυπία που αποτυπώνεται σε κάθε γωνιά της, με έναν λαό να ασπάζεται την ποικιλομορφία και να εκπέμπει μια παθιασμένη φλόγα υπερήφανα για το ποιόν του. Αν κάτι λοιπόν μαθαίνεις ταξιδεύοντας, δεν είναι να βγάζεις ωραίες φωτογραφίες μόνο και να τρως στα τουριστικά στέκια, αλλά να σφυγμομετράς τον κόσμο που ζει στον τόπο και να βιώνεις την ατέρμονη κουλτούρα τους.

Αυτοί που ανέκαθεν βίωναν, ήταν οι καλλιτέχνες και το εξέφραζαν μάλιστα με την δική τους ματιά. Στα ταξίδια μου στην Ισπανία, και συγκεκριμένα στην πρωτεύουσά της, την Μαδρίτη, κατάλαβα πως η ελευθερία είναι το παν για τον λαό, και η απόλυτη έκφρασή της βρίσκεται παντού γύρω του, μέσα στα στενά και απόκρυφα σοκάκια, στα παλαιότερα κτήρια, στις πολυκατοικίες και στα δρομάκια, μέσα από τα μάτια αυτών των καλλιτεχνών, αυτών του δρόμου. Όπως λέει και το τραγούδι των U2, “Spanish Eyes”… “she comes in colors” και τα γκράφιτι είναι η απτή απόδειξή της.

Δεν χρειάζεται να δώσω ακριβή τοποθεσία, η απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι πα-ντού. Αρκεί να έχεις τα μάτια σου ανοιχτά, δεξιά και αριστερά, όχι μέσα στο κινητό σου. Η πόλη βρίσκεται έξω, και όχι μέσα από μια συσκευή.

Πολλές φορές κοίτα και πάνω, τα μπαλκονάκια, πέρα από λουλούδια, κρύβουν και άλλες εκπλήξεις, “I’ll cross the world, for green and gold…

…but it’s those Spanish eyes”.

Αν θα έπρεπε να διαλέξω μια γειτονιά που ξεχώρισε στα μάτια μου, σίγουρα θα ήταν αυτή του Lavapiés, που τυγχάνει να είναι και η αγαπημένη του Almodóvar και στις ταινίες του εντάσσει πάντα σκηνές από αυτήν. Είναι κεντρική σχετικά περιοχή, πολύ κοντά στην Plaza Mayor, δηλαδή την Μεγάλη (κεντρική) Πλατεία της Μαδρίτης. Γραφική, σαν να βγήκε από ρομαντική ταινία, με μαγαζάκια ινδικά και παλιά λαϊκά στέκια, αυτή η γειτονιά ήταν κάποτε από τις πιο φτωχικές. Τώρα φιλοξενεί σε κάθε γωνιά της από την πιο ακραία καλλιτεχνική έκφραση έως την πιο απλοϊκή. Η ίδια αποτελεί έναν πίνακα ζωγραφικής με πολλά μέρη, αποτυπώνοντας την ιστορία της σαν καρέ κινηματογραφικό. Δεν υπάρχει τίποτα πιο αυθεντικό από την αποτύπωση του χρόνου, μόνο που στην περίπτωση αυτή, σαν καρτούν πετάγονται γκράφιτι μικρά και μεγάλα, δίνοντας μια ευχάριστη νότα, σαν να θέλουν να τον σταματήσουν.

Όταν ταξιδεύεις, καταλαβαίνεις ότι όλα είναι θέμα οπτικής. Δεν είναι όνειρο, είναι ένας κόσμος ονειρικός, όπου περπατάς και βλέπεις κάτι διαφορετικό από αυτό που ήδη γνωρίζεις.

Χρώματα στους τοίχους, στις πέτρες και στα πλακάκια, εικόνες σουρεάλ, μετά-μοντέρνες, κυβιστικές και κάθε καλλιτεχνικό κίνημα πέρασε από το διάβα της, έγινε κτήμα της, έμπνευση και έκφρασή της.

“Dazzled by lights that shine in your eyes”. Όσο περπατάς, τόσο ανακαλύπτεις και τόσο ακούς, διότι ακόμη και ο ήχος από τον δρόμο και τα πλακόστρωτα, δίνουν πνοή στην τέχνη. Δεν είναι βαβούρα αστική, είναι η ταχύτητα αναπνοής της πόλης, με αυτήν πορεύεσαι μέσα στην ημέρα “I’m standing in the shadows and wait for the night”.

Γιατί όταν νυχτώνει, η Μαδρίτη γίνεται μια άλλη πόλη, σκοτεινή και μυστηριώδης, με κινδύνους όπως σε κάθε αστική πόλη. Όμως ποτέ δεν αισθάνεσαι μόνος. Πάντα έχεις την ήσυχη συνοδεία του δρόμου και των ανθρωπόμορφων σκίτσων.

“Forever in fever, forever in heat, you pick me up to put me out on the street”. Είτε δίπλα σε μαγαζάκια λαϊκά, είτε σε γκουρμεδοκαταστάσεις (περί ορέξεως), εκεί θα είναι τα γκράφιτι, να σε προσγειώνουν στην πραγματικότητα. Γι’ αυτό αυτή η πόλη «μιλάει» σε όποιον την επισκέπτεται, είναι αληθινή.

Αυτή η απλότητά της μέσα στον πολιτισμικά πολυδαίδαλο λαβύρινθο, που τόσο αρμονικά συμβαδίζουν τα δυο, σου δίνει μια οικεία αίσθηση, βρίσκεται εκεί, δίπλα σου, με αφή, ύφος και άποψη.

Τέχνη καθημερινή, δεν είναι τόσο σύνηθες για μια δυτική ευρωπαϊκή πόλη να συναντάς την ιστορία ενός τόπου πέρα από το μουσείο, πέρα από τα μεγαλειώδη μνημεία και τους ουρανοξύστες ή τις φτωχικές συνοικίες. Δεν περιορίζεται γεωγραφικά, είναι ελεύθερη, πετάει παντού.

“Cause I love the way you talk to me”, γιατί μιλάει και εκφράζεται, πρόκειται για μια επικοινωνία με τους ντόπιους, πλήρως ελεύθερη και άκρως μαγευτική, μέσα από τα “Spanish eyes”, απευθείας στα δικά μας.